Dankzij de Nederlandse beslissing de gasexport af te bouwen, zit België met een probleem. Alle gebruikers van energiearm aardgas in België moeten de komende jaren overschakelen naar energierijk gas. Dat vergt aanpassingen aan de drukregelaar thuis maar ook die in de drukrecudeerstations.
Arm en rijk gas
Omdat de Nederlandse gasreserves dalen, beperkt de Nederlandse regering vanaf 2024 de uitvoer van arm gas. Tegen 2030 zal het de export ervan helemaal stopzetten. Om het arm gasnet aan het hoogcalorisch gasnet te koppelen, investeerde de Belgische distributiebeheerder Fluxys in extra koppelingen. Het laagcalorisch gas van Nederland komt België binnen via het noorden van de provincie Antwerpen op een minimale druk van 49 bar. “Die druk moet omhoog naar een absoluut maximum van 66 bar. Alleen zo kunnen we de contractuele druk bij de eindklanten waarborgen”, zegt Rudy Vanbeurden van Fluxys. “Daarom plaatsten we een compressiestation in Weelde, een deelgemeente van Ravels. Als de vraag nog meer stijgt, kunnen we nog een compressiestation 100 kilometer verderop in Winksele, bij Leuven (Vlaams-Brabant), opstarten.”
Gasdruk aanpassen
Van Fluxys gaat het gas dan verder naar de lokale distributiebeheerders. De impact voor de Vlaamse distributiebeheerder Fluvius, dat in totaal 2,2 miljoen Vlaamse aansluitingen beheert, is vrij groot. Heel België telt drie miljoen gasaansluitingen. In Vlaanderen vallen daar bijna alle gemeenten in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant en in het westen van Limburg onder. De aard van de technische ingrepen hangt af van de specifieke regio en de historische situatie. “Bij ongeveer een derde van de aardgasgebruikers staat de drukregelaar bij de klant thuis”, zegt Björn Verdoodt, woordvoerder van Fluxys. “De aannemer haalt de gasmeter van de muur en vervangt de drukregelaar van 25 mbar door een exemplaar van 21 mbar. Op het eind voert hij nog een drukproef uit. Die klus klaart hij in een half uurtje tijd.”
Externe drukregelaar
Op andere netten, vooral in stedelijke agglomeraties zoals in Antwerpen, hoeft Fluvius niet bij de klant naar binnen te gaan. Daar staat de drukregelaar in de gascabines. “Om de voorbije omschakeling te realiseren, moesten we in enkele gemeenten ook 2500 woningen ombouwen die rechtstreeks aan het middendruknet waren gekoppeld met een drukregelaar in de woning”, zegt Björn Verdoodt. Om veiligheidsredenen staan ze dat niet meer toe.
Hij vervolgt: “Zodra de klanteninstallaties in orde zijn, kunnen we de gasdruk op onze netten aanpassen. In de laatste week van augustus gingen onze regeltechnici op pad om in alle betrokken distributiecabines de druk te verlagen van 25 naar 21 mbar. Een knap staaltje vakmanschap dat we expres in de zomermaanden uitvoeren. Dan ligt de belasting van het gasnet beduidend lager. De technici draaien de veer van de drukregelaar uit, zodanig dat de druk geleidelijk daalt. Dat controleren ze met hun meetkoffers continu.”
Middendruknet
Fluxys bevoorraadt ook Sibelga, de distributiebeheerder van het Brussels Hoofdstedelijk gewest. Vanaf het ontvangststation in Groot-Bijgaarden, bij Brussel, vervoert Sibelga het gas met een druk van 8 bar naar het drukreduceerstation in Koekelberg. In dat station kan de installatie via het ‘middendruknet B’ tot 1,7 bar worden gevoed. Via dit middendruknet gaat het gas naar drukreduceerstations waar ontspanning zorgt voor lage druk (21 mbar), dicht bij de gebruikers. “Door de omschakeling moesten we vijf procent van de regelaars op die stations aanpassen en een aantal veren veranderen”, legt Alan Lespineux projectmanager bij Sibelga uit. Hij noemt het merk Fiorentini voor de grote regelaars.
Extra monitoring
Sibelga plaatste ook extra monitoring. Dat gebeurt met 150 dataloggers van het Italiaanse merk Automa op het hele net. “Zo kunnen we de evolutie van de debieten en druk beter opvolgen”, zegt Alain Vannerum, Chief Grid Operations Officer bij Sibelga. “We zien nu in detail wat er gebeurt en waar de verliezen optreden. Dat kan zelfs op wijkniveau. Omdat we de gasdruk via de website kunnen opvolgen, hoeven we niet meer zoals voorheen ter plaatse te gaan.”
Fluvius beschikt al jaren over een netwerk van gasdrukloggers die kunnen worden uitgelezen vanuit de netwerkcontrolecentra.
Compatibel
De eindklanten moeten controleren of hun toestellen compatibel zijn met rijk gas. 98 procent van de toestellen zijn klaar voor de omschakeling op rijk gas, eventueel met een aanpassing voor en/of na de omschakeling. De vanaf 1978 in België verkochte toestellen zijn aangepast aan de twee types gas (arm en rijk). Die van vóór 1978 of de in het buitenland gekochte toestellen zijn niet compatibel met rijk gas en moeten dus vervangen.
Brussel
Op dit moment staat het Fluvius-gasnet al tientallen jaren in rechtstreekse verbinding met het gasnet van Sibelga. Dat gaat veranderen. Scheiding van de druknetten tussen Brussel en de randgemeenten verbetert de gasvoorziening in de rand rond Brussel. “In de gemeentes rondom Brussel kregen de mensen niet altijd de juiste debieten qua gas”, zegt Alain Vannerum. “Vooral op piekmomenten leverde dat problemen op. In nood kunnen we de kraan steeds opendraaien om elkaar te helpen.”
Efficiënter
Björn Verdoodt van Fluvius bevestigt dat de historische situatie wordt aangepast. De gasafsluiters gaan definitief dicht. “De scheiding dient om per netbeheerder eenvoudiger en correcter de gasvolumes te kunnen meten. Er liggen géén communautaire motieven aan ten grondslag”, zegt Björn Verdoodt. “Het is ook gewoon efficiënter als elke werkmaatschappij zijn eigen distributienet integraal kan beheren.”
