Het CBS constateerde in september een negatiever conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok dan in augustus. Zeven van de 13 indicatoren presteerden namelijk slechter dan hun langjarige trend.
Economisch beeld verslechtert
De conjunctuurklok vormt een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke, economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal publiceerde. Het macro-economisch beeld gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s. Zo toonden consumenten zich in september een fractie minder negatief dan een maand eerder. Maar hun vertrouwen lag ver onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar. Het vertrouwen van producenten in september bleef gelijk aan dat van augustus. Maar ook dat lag onder het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar.
Export en productie
Het volume, werkdaggecorrigeerd van de goederenexport daalde in juli met 0,9 procent ten opzichte van dat in juli 2022. Het bleef overigens ongeveer gelijk aan juni van dit jaar. Maar vooral de export van metaal- en chemische producten moesten het ontgelden.
De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie lag in juli 8,3 procent onder die van juli 2022. Ook in de voorgaande maanden van 2023 kromp de productie op jaarbasis. Van juni 2023 op juli 2023 daalde de productie met 0,6 procent.
Faillissementen
In augustus verklaarde de rechtbank 12 meer bedrijven failliet dan in juli, een stijging van vijf procent. Al 16 maanden op rij stijgt het aantal faillissementen ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder.
Arbeidsmarkt
Eind juni stonden er 427 duizend vacatures open, 10 duizend minder dan aan het einde van het eerste kwartaal. Na acht kwartalen groei, tussen medio 2020 en medio 2022 nam het aantal vacatures vanaf het derde kwartaal van 2022 af.
Augustus 2023 bevatte 364.000 werklozen van 15 tot 75 jaar, 3,6 procent van de beroepsbevolking. In de afgelopen drie maanden nam het aantal werklozen toe met gemiddeld 4.000 per maand.
Bbp
Volgens een herrekening van het CBS daalde het volume van het bruto binnenlands product (bbp) in het tweede kwartaal van 2023 met 0,2 procent ten opzichte van het voorgaande kwartaal. In het eerste kwartaal daalde het bbp met 0,4 procent. De krimp in het tweede kwartaal komt vooral door een daling van het handelssaldo en de consumptie door huishoudens.
De afzetprijzen van de Nederlandse industrie lagen in augustus gemiddeld 5,1 procent onder die van augustus 2022. Ter vergelijking juli 2023 bedroeg de prijsdaling 7,7 procent.
Daling olieprijzen
De ontwikkeling van de afzetprijzen in de industrie hangt sterk samen met de prijsontwikkeling van ruwe aardolie. In augustus 2023 kostte een vat ruwe North Sea Brent olie 78 euro. Ruim 19 procent minder dan een jaar eerder. In juli kostte een vat ruwe North Sea Brent ruim 72 euro, 29 procent onder 2022.
Producten van de aardolie-industrie waren in augustus 15,1 procent goedkoper dan in augustus 2022. In juli lagen de prijzen 28,3 procent lager dan een jaar eerder. Ook in de chemische industrie hangt de afzetprijs over het algemeen samen met de olieprijs. De afzetprijzen van de chemische industrie waren in augustus 19,7 procent lager dan een jaar eerder. In juli lagen de prijzen 22,7 procent lager dan in juli 2022.
Stijgende afzetprijzen industrie
De afzetprijzen van de industrie stegen in augustus ten opzichte van juli met 1,3 procent. Die op de buitenlandse markt met 1,3 procent, de stijging op de binnenlandse markt bedroeg 1,4 procent.
Het oordeel van fabrikanten over hun orderportefeuille verslechterde maar ze tonen zich minder negatief over de verwachte bedrijvigheid in de komende drie maanden en de voorraden gereed product.
Het producentenvertrouwen lag in september onder het gemiddelde van de afgelopen 20 jaar van 1,4. Het vertrouwen bereikte in november 2021 de hoogste waarde (12,7). In april 2020 noteerde het CBS de laagste waarde (-28,7).
Het aantal producenten dat verwacht dat hun productie de komende drie maanden zal toenemen <het aantal dat een afname van de productie voorziet. Het aantal producenten dat de voorraad eindproduct als klein beschouwt<het aantal dat de voorraden groot vindt.
Het aantal producenten dat de orderpositie groot acht> het aantal dat de orderportefeuille klein vindt, gelet op de tijd van het jaar.
In de helft van de belangrijkste branches in de industrie verslechterde het producentenvertrouwen in september. Hoewel hun vertrouwen daalde, waren de fabrikanten in de elektrotechnische en machine-industrie opnieuw het meest positief. Producenten in de hout- en bouwmaterialenindustrie waren opnieuw het meest negatief.
Nevi Inkoopmanagersindex
Ook Albert jan Swart bij ABN Amro ziet de bedrijvigheid in de Nederlandse industrie verder afnemen. Hij baseert zich op de Nevi Inkoopmanagersindex voor de Nederlandse industrie. Die daalde in september opnieuw van 45.9 naar 43.6, de laagste score sinds mei 2020. ‘De situatie is niet zo ernstig als aan het begin van de pandemie, toen toeleveringsketens stil vielen maar het is duidelijk dat de malaise in de industrie voortduurt.’
Wilt u meer erover weten? Hij licht het toe in het Stemmingscafé van vrijdag 6 oktober 2023.
