De Vlaamse overheid, Port of Antwerp en aannemer SeReAnt (een samenwerkingsverband tussen de milieubedrijven van Jan De Nul Group en Deme Group) starten augustus 2020 met het baggeren en verwerken van het meest vervuilde baggerslib in de haven van het Belgische Antwerpen.
Slibverwerking
Na jarenlang onderzoek lijkt er nu een oplossing om de zogenaamde TBT-specie te verwijderen. De Vlaamse overheid en Port of Antwerp houden samen de dokken van de haven van Antwerpen toegankelijk voor de hedendaagse scheepvaart. Jaarlijks baggeren ze daarvoor enorme hoeveelheden slib op. Vervolgens verwerkt de ontwateringsinstallatie Amoras dat. “Maar één type slib konden we nog niet verwerken. Dat slib bevat verhoogde organotinconcentraties oftewel Tributyltin, kortweg TBT-specie”, zegt Yi-Bin Shan. Het afdelingshoofd Maritieme Toegang van het Departement Mobiliteit en Openbare Werken legt uit dat TBT vanaf de jaren 70 wereldwijd dienstdeed als middel om de begroeiing van mosselen en algen op scheepsrompen te voorkomen. Het middel staat sinds 2003 op de verboden lijst maar bevindt zich nog wel in het havenslib.
Antwerpse haven
“Samen met Universiteit Antwerpen onderzochten we al enkele jaren hoe we TBT uit de haven konden krijgen”, vertelt Jacques Vandermeiren, CEO van Port of Antwerp. “Momenteel scoort de waterkwaliteit in de havendokken onder de Europese norm. Met dit project zal die sterk verbeteren. Als havenbedrijf vinden we het belangrijk om onze verantwoordelijkheid te nemen ten opzichte van de samenleving. Zo zijn wij de enige haven ter wereld die vervuild slib niet alleen verwijdert maar ook duurzaam verwerkt.”
De Vlaamse overheid en Port of Antwerp maken samen de nodige middelen vrij voor het baggeren en verwerken van het meest vervuilde baggerslib. “Vlaanderen voorziet jaarlijks 25 miljoen euro voor de exploitatie van Amoras. Nu doen we een extra investering van 700.000 euro per jaar om TBT-specie op een ecologisch verantwoorde wijze weg te werken. Zo verhogen we de toegankelijkheid van de haven, een belangrijk opdracht van de Vlaamse overheid”, zegt Vlaams minister Lydia Peeters.
“Port of Antwerp investeerde al een miljoen euro in het voorstadium van dit project. Daarnaast maken we nog eens 1,5 miljoen per jaar vrij voor de effectieve verwerking van TBT-specie jaarlijks 1,5 miljoen vrijmaken”, vervolgt havenschepen Annick De Ridder.
800.000 m³ slib
In 2018 startte een proefproject op na het ontvangen van de nodige vergunningen en enkele aanpassingen aan de waterzuiveringsinstallatie. “We installeerden actiefkoolfilters die de toxische stoffen uit het water filteren als het onze waterzuiveringsinstallatie verlaat”, vertelt Yi-Bin Shan. “Tijdens dat proefproject baggerden we al 185.000 m³ sterk vervuild slib dat we vervolgens verwerkten bij Amoras. Zo brachten we de impact op de installatie en alle mogelijke risico’s goed in kaart. Nu ligt er een overeenkomst om de komende vijf jaar 800.000 m³ slib uit de havendokken te verwijderen. Daarvan maken we dan 500.000 ton filterkoeken. We verwijderen eerst het slib dat de nautische toegang hindert én de ergste TBT-hotspots in het oudere, zuidelijke deel van de haven. Daarna pakken we de andere zones aan.”
Het proces
Tijdens het baggeren voorkomt een 15 m³ grote milieugrijper de verspreiding van de verontreiniging in het omliggende water. Het baggerslib gaat in 2400 m³ grote transportbakken naar de verwerkingsinstallatie van Amoras.
SeReAnt, de aannemer die de Amoras-installatie exploiteert, zuigt het slib uit de transportbakken en pompt ze naar de verwerkingsinstallatie. Ze halen het grofvuil en zand eruit en zuiveren het afvalwater met een waterzuiveringsinstallatie. Na het passeren van het actief koolfilter gaat het water terug naar de dokken.
Het slib wordt verwerkt tot filterkoeken die veilig worden opgeslagen op de site.
